MENOPOZ VE YAŞAM
Menopoz ne zaman başlar?
Klimakterik başlangıcı östrojen ve progesteron hormonlarının (luteal hormon) etkileşimi ile belirlenmektedir. Bu genellikle 45 ile 60 yaşları arasında olur. Yavaş yavaş yumurtalıklar hormon üretmeyi bırakır. Adetler daha düzensiz hale gelir ve sonunda kesilir.
Hormonal değişim zamanı, kadından kadına değişmektedir. Her beden, bu değişime bireysel tepki verir. Bu nedenle; menopoz zamanı ve seyri için kesin bir rutinden söz etmek mümkün değildir. Dünya üzerinde ortalama menopoz yaşı 51 iken, ülkemizde bu yaş 47-49 arasıdır.
MENOPOZ VE YAŞAM
Menopoz ne zaman başlar?
Menopoz, son menstruasyondan (adetten) sonraki dönemdir ve üç aşamaya ayrılmıştır:
1.Premenopoz: Hormon üretiminin yavaşladığı evre Overler, kadın cinsiyet hormonları; östrojen ve progesteronu üretmeyi bıraktığında, premenopozdan bahsedilir. İlk adımda, progestin üretimi azalmaktadır. Siklus (adet döngüsü) düzensizleşir ve meme hassasiyeti yaygındır.
2.Perimenopoz: Östrojen üretiminin sona erdiği evre Geri kalan az sayıda yumurta nedeniyle; östrojen ve progestin üretimi, sürekli olarak azalır ve kanama bozuklukları ve olası menopoz semptomları artar. Çünkü östrojen menstrual siklusu progestojenlerle birlikte kontrol etmektedir.
3.Postmenopoz: Son kanamanın bir yıldan fazla bir süre önce olduğu evre Postmenopoz, bir kadının hayatının son adet dönemini (menopoz) takip eden aşamasıdır. Menopozun son bölümüdür. Postmenopozal kadınlar, son adet dönemi bir yıldan fazla süre önce olan kadınlardır. Bu 65 yaşına kadarolabilir. Postmenopoz sırasında sürekli düşen östrojen seviyeleri ile karakterize hormonal bir değişiklik vardır.
MENOPOZ VE YAŞAM
Menopoz sırasında hamile kalabilir miyim?
Kadınlar, menstruasyon tamamen yok olana kadar doğurgan kalırlar. Bununla birlikte, hamile kalma olasılığı 40 yaşından itibaren sürekli olarak azalır. Bu hormonal etkileşimin yanı sıra bir kadının, başlangıçtan itibaren sadece belirli sayıda yumurtaya sahip olmasından kaynaklanmaktadır. Bu depolanan yumurtalar menstruasyonun ilk gününden itibaren her adetle belirli miktarda atılarak yavaş yavaş azalmaktadır. Menopoz nihayet artık menstrual kanama olmadığında görülür.
MENOPOZ VE YAŞAM
Menopoz: Semptomlar ve Rahatsızlık
Östrojen ve progestojen sadece dişi doğurganlığını etkilemekle kalmaz; aynı zamanda diğer birçok fiziksel sürece de katılırlar. Bu iki önemli hormon tarafından tetiklenen fiziksel ve psikolojik değişiklikler çok çeşitlidir. En yaygın semptomlar şunlardır:
Ancak menopoz sırasında başka şikayetler de görülebilir. Bunlar şunlardır:
MENOPOZ VE YAŞAM
Menopoz sırasında vücutta ne olur?
Östrojen eksikliğinin terlemeyi tetiklediği ve uyku bozukluklarına yol açtığı bilinmektedir. Bu da yorgunluğa, performansta bir düşüşe ve depresif duygu durumuna yol açabilir. Libido kaybına, östrojen eksikliği de neden olabilir. Ancak cinsel istek değişmeden kalsa bile cinsel ilişki sırasında vajinal sıvı üretimi (ıslanma) çok düşük olabilir. Östrojen yokluğu nedeniyle, muköz membranlar ve böylece vajinal duvar daha az kan ile beslenir ve daha kurudur. Östrojen eksikliği ayrıca uterusun boyutunda azalmaya ve memenin glandüler dokusunun azalmasına neden olur.
Birçok kadın, menopoz sırasında ve sonrasında yaygın idrar yolu enfeksiyonlarından ve/veya idrar kaçırmadan da şikayetçidir. Burada da neden östrojen eksikliğidir. Östrojen yokluğu nedeniyle; mesane muköz membranlar ve vajinal duvarlar incelir, vajina elastikiyetini kaybeder, daha az kan ile beslenir, pH değeri artar bu da mikropların ve patojenlerin nüfuzunu kolaylaştırabilir. Sonuç olarak; mesane enfeksiyonlarında ve idrar yolu enfeksiyonlarında artışa yol açar. Kadınlar,erkeklerden daha kısa bir üretraya (idraryolu) sahip oldukları ve bağırsak çıkışının hemen yakınında olmasından dolayı enfeksiyonlara ve inflamasyona çok daha duyarlıdırlar. Belirtilen şikayetlerin çoğu en geç postmenopozdan sonra kaybolur. Aksine osteoporoz, östrojen eksikliğinin kalıcı bir sonucudur. Klinik tablo, kemiklerin incelmesi ve kırıkların daha sık ortaya çıkması ile karakterizedir. Kemik kaybı, kıkırdak kütlesinin de azalmasıyla şiddetlenir. Bu, özellikle diz ve kalçalarda eklem ağrısına neden olur.
Menopoz, doğal yaşlanma süreciyle ilişkilidir. Saçlar zamanla incelir ve cilt elastikiyetini kaybeder. Cildimizi öncelikle UV radyasyonundan koruyan melatonin de daha az konsantre hal alır. Sonuç olarak; yaşlılık lekeleri gelişir. Ağırlık bile sık sık değişir. Birçok kadın menopoz sırasında kilo alımından şikayetçidir.
MENOPOZ VE YAŞAM
Menopozun yan etkilerine karşı ne/neler yardımcı olur?
Her kadın, menopoz sırasındaki hormonal değişikliklere farklı tepki verdiğinden, semptomları tedavi etmek üzere tedavi de ilgili ihtiyaçlara göre bireysel olarak uyarlanmalıdır.
Hormon Replasman Tedavisi (HRT)
Hormon replasman tedavisi (HRT), eksik hormonları, hormon dozlarıyla yerine koymaktadır. Yan etkiler nedeniyle; bazı bilim insanları HRT’ye eleştirel yaklaşmaktadır. Örneğin; ilave hormonlar uygulandığında; meme veya serviks kanseri ve tromboz gelişme riski artmaktadır. Bununla birlikte, güncel çalışmalar, riskleri görelilik kuramına göre uygulamaktadır. Ancak, HRT genellikle sadece, semptomlar yaşam kalitesi üzerinde büyük bir etkiye sahip olacak kadar şiddetli olduğunda kullanılır. HRT mümkün olduğunca kısa ve düşük verilmelidir.Hormonların dozajı; tablet, merhem, jel, fitil, sprey, plaster gibi farklı formlardadır. Uygulama tipi, ilgili doktorla bireysel olarak tartışılmalıdır.
MENOPOZ VE YAŞAM
Kendi kendine yardım
Menopoz sırasında kadınlar, sağlıklı bir yaşam tarzına ve vücutlarının belirtilerine, çok daha fazla dikkat etmelidir. Buna önemli bir katkı, dengeli bir diyet, yeterli hidrasyon ve nikotin, alkol gibi bağımlılıklara son verilmesidir. Spor, yoga ve rahatlama egzersizleri aynı zamanda iç dengeyi yeniden kurmaya ve stresli durumları azaltmaya yardımcı olmaktadır. Sosyal temasların artması, aile ve işteki değişiklikleri daha iyi kabul etmeye ve kişinin kendi hayatına daha fazla önem vermesine yardımcı olmaktadır.
MENOPOZ VE YAŞAM
Doğal yardım
Aktif bileşenleri, hormonlara benzer bir etkiye sahip bitkiler vardır. Kara yılan otu menopoz şikayetleri için kendini klinik olarak kanıtlamıştır. Yan etkiler sadece nadir durumlarda görülmektedir. Bu bitkisel tıbbi ürünler, daha uzun bir süre boyunca alındıklarında tam etkilerini gösterirler.